سنگ صبور

            لویی بریل

 

 

یکصد وپنجاه سال پیش غیر ممکن به نظر می رسید که روزی نابینایان نیز همانند سایرین قادر به خواندن و نوشتن باشند ، اما لوئیس بریل که دردوره حیات خود از داشتن بینایی محروم شده بود ,دست به ابتکار عملی زد که بعدها به نام خود وی به ثبت رسید . ابتکار وی نه تنها نابینایان را قادر به خواندن و نوشتن کرد , بلکه حتی عده ای از آنان را به کسب مدارج عالی تحصیلی و علمی و نیز به موقعیتهای شغلی بالا رساند ، شاهکاری که به جرأت می توان گفت زندگی آنان را دگرگون و میل و امید به حیات را در آنان دوچندان کرد .
براساس اعلام انجمن نابینایان آلمان ، فقط یک چهارم از افراد نابینا مسلط به خط بریل  وقادر به خواندن  ونوشتن به این خط هستند ، این تعداد کم مؤید دو نکته است ، یکی ، وجود نقص عضو از ناحیه دستها و تعدادی از نابینایان و دیگری تنبلی محض دسته ای از افراد نابینا است . البته این تنبلی تنها مربوط به افرادی است که در طول دوران زندگی بینایی خود را از دست داده اند  و ترجیح می دهند نیازهای خود را از طریق تجهیزات صوتی و کامپیوتری با توجه به مهارتهایشان برطرف کنند .علی رغم آسان بودن فراگیری الفبای خط بریل ، اکثر نابینایان در انتقال حس بینایی به حس لامسه دچار مشکل اند و به راحتی قادر نیستند آن چیزی را که لمس می کنند . با این همه ، کارشناسان معتقدند الفبای بریل (در حال حاضر) بهترین امکانی است که در دسترس نابینایان قرارگرفته است تا بتوانند حداقل نیازهای خواندن و نوشتن خود را رفع کنند .
پیتر بریس کارشناس گروه دوستی کاربران کامپیوتر کم بینا ، عامل دیگری راکه مانع فراگیری نابینایان می شود وجود نقص ناحیه شنوایی می داند که این مسأله محدودیتهایی برای آموزش دهندگان ایجاد می کند .
نخستین ابتکار در به کارگیری نوشته های برجسته نابینایان و مناسب سازی این خط به فارسی در اوایل همین قرن  (هجری) در ایران آغاز شد و چهارصد سال پیش از آن ‹‹‌ والنتین هوی ››‌ فرانسوی ( 1822-1745)اولین مدرسه نابینایان را درپاریس تأسیس کرد که در آن کلماتی بسیار ساده و ابتدایی با حروفی برجسته روی کاغذ چاپ و به نابینایانی که فاقد مهارت کافی بودند پدید آمد و آنان با این روش تنها قادر به خواندن بودند بدون آن که بتوانند بنویسند .
درنهایت ‌ لوییس بریل  

موفق به ابداع روشی شد که براساس آن شش نقطه در دوستون موازی روی سه خط افقی بیانگر 63 حرف ، عدد و علامت بودند و به گفته انجمن نابینایان هیچ زبان شناخته شده در دنیا نیست که مدعی شود قادر به اجرای این روش در زبان خود نیست .
لوییس بریل سال 1809 درشمال فرانسه متولد شد . در سن سه سالگی در اثر برخورد شی ء تیز در کارگاه زین ویراق سازی پدرش دچار آسیب از ناحیه چشمها شد که به نابینایی وی انجامید . وی دوران دبستان را در مدارس عادی روستای خود به اتمام رساند و با حمایت پدر و مادر در شناخت استعدادهای بالقوه  موفق به فراگیری چندین آلت موسیقی نیز شد .
درسن 11 سالگی در پی آشنایی با یک افسر ارتش به نام ‹‹ نیکلاس ماری چارلز باربر ›› اولین گام رادرجهت ابداع روش خود برداشت . این افسر ارتشی کسی بود که در دوران جنگ پیامهای سری خود را به صورت نقطه هایی برجسته روی کاغذ به سربازان می رساند تا آنان بتوانند از طریق لمس آن حتی در تاریکی شب ، پیامها و دستورها را دریافت کنند . وی بعدها تجربیات خود را دراختیار مؤسسه نابینایان پاریس گذاشت و بریل نیز از آنها استفاده کرد . بریل پنچ سال بعد درسن 16 سالگی موفق به ابداع خط شش نقطه ای خود شد اما بدون این که اوج موفقیت و پیروزی خود را مشاهده کند در سن 43 سالگی براثر بیماری سل دیده از دنیا فرو بست .
دوسال بعد (سال 1854 ) شهرت بریل در فرانسه فراگیر شد و روش او درپرتغال مورد استفاده قرارگرفت .
درسال 1866 ترجمه اولین کتاب پنج جلدی انجیل به  خط بریل در 32 بخش و 4600 صفحه جهت نابینایان در آلمان به چاپ رسید . درسال 1908 ‹‹‌ پاستور ارنست کریستوفل ›› ‹‹ انجمن نابینایان ››‌ راباهدف کمک به اجرای هزاران طرح از جمله تأسیس کلینک های پزشکی و چشم پزشکی ونیز مراکز آموزشی در 108 کشور جهان سوم تأسیس کرد .
از دیگر اهداف این انجمن ، ایجاد سازگاری هرچه بیشتر نابینایان با محیط پیرامون خود و خانواده شان ، برنامه های توان بخشی برای مهارت یافتن دستها و درصورت نیاز ارائه خدمات درمانی و دارویی برای آن دسته از نابینایانی که دچار آسیب از ناحیه دستها بودند ، می توان نام برد .امروزه خط بریل انتقال انواع دانشهای بشری مورد استفاده است و فراگیری آن برای محققان و مردم عادی ، به یکسان، امکان پذیر است . اکنون برای بازنویسی متون عادی به خط بریل از دستگاههای مدرن الکترونیکی استفاده می شود و دربسیاری از کشورها ، کودکان نابینا در کنار کودکان بینا به تحصیل می پردازند . کتابهای درسی ، لغتنامه ها و سایر متون به خط بریل در اختیار آنان قرار می گیرد و مؤسسات مخصوصی به تهیه کتب و مجلات برای آنان اشتغال دارند ، در کشورما ایران ‹‹ مجتمع رودکی ›› تنها مؤسسه چاپی و انتشاراتی است که با تجهیزات و امکانات اگر چه اندک ، اقدام به چاپ کتابهایی به خط بریل و نیز روزنامه ‹‹ ایران سپید ›› ، تنها روزنامه مخصوص نابینایان می کند . ازجمله کتابهای منتشر شده توسط این مؤسسه ، کتاب ‹‹ مثنوی ›› است که در 13 جلد و هرجلد 200 صحفه به خط بریل چاپ شده است.قرآن کریم نیز برای نابینایان در همین مؤسسه چاپ گردیده است.امروزه در اکثر کشورها ، شرکتهای داروسازی ، نکات لازم نوشته شده روی بسته های دارو را درکنار خط عادی به خط بریل نیز می نویسند تانابینایان امکان استفاده از آن را بیابند .
برای خواندن خط بریل ، کافی است الفبای آن رابیاموزید تابه سادگی فراگیری آن و قدرت شگفت انگیزش در دگرگونی زندگی نابینایان پی ببرید .‹‹ لویس بریل ›› این نابغه نابینا حیثیت انسانی نابینایان را به آنان بازگردانید و به جرأت می توان گفت ، الفبای نقطه ای او خورشیدی است که دنیای تاریک آنان را روشن  و پر فروغ می کند .